Een testament is een juridisch document waarin de erflater vastlegt hoe zijn of haar vermogen na overlijden verdeeld moet worden. In een testament staat wie de erfgenamen zijn en op welke wijze de nalatenschap moet worden afgewikkeld. Een goed opgesteld testament voorkomt misverstanden en conflicten tussen nabestaanden.
De inhoud van een testament kan soms een onaangename verrassing zijn voor nabestaanden. In sommige gevallen kan geprobeerd worden om een testament te laten vernietigen of nietig te laten verklaren. Dit is een complexe juridische procedure, gebonden aan strikte termijnen. Daarom is het raadzaam om de hulp van een gespecialiseerd erfrecht advocaat in te schakelen.
Uitleg testament
Hoe een testament moet worden uitgelegd, is geregeld in artikel 46 en volgende van Boek 4 van het Burgerlijk Wetboek. Hierin staat onder andere dat er gekeken moet worden naar de verhoudingen die de erflater wilde regelen en de omstandigheden waaronder het testament is opgesteld. De Hoge Raad heeft hierover op 10 november 2023 (ECLI:NL:HR:2023:1531) een belangrijke uitspraak gedaan. Hieruit volgt dat ook omstandigheden waar de erflater niet aan heeft gedacht, relevant kunnen zijn bij de interpretatie van het testament.
Casus: onvoorziene omstandigheden bij de uitleg van een testament
Een erflater heeft in 2006 een testament opgesteld waarin zijn toenmalige echtgenote als erfgenaam is benoemd, onder de voorwaarde dat zij op het moment van overlijden nog getrouwd waren. Zo niet, dan zou zijn broer de erfgenaam zijn.
In 2009 scheidt de erflater van zijn echtgenote en hertrouwt hij met een nieuwe partner, met wie hij twee kinderen krijgt. Na zijn overlijden in 2017 ontstaat een geschil tussen zijn weduwe en zijn broer over wie de rechtmatige erfgenaam is.
Uitleg van het testament in deze casus
De Hoge Raad oordeelt dat bij de uitleg van een testament rekening moet worden gehouden met:
- De verhoudingen die de erflater wilde regelen.
- De omstandigheden waarin het testament is opgesteld.
- Feiten en omstandigheden die zich na het opstellen van het testament hebben voorgedaan.
Bij onvoorziene gebeurtenissen, zoals een tweede huwelijk en kinderen, kan het testament zodanig worden uitgelegd dat het alleen geldt voor de situatie zoals die was vóór de nieuwe gebeurtenissen. Als deze interpretatie wordt gevolgd, zijn de weduwe en de kinderen de erfgenamen.
Vergeten testament en het belang van herziening
Om onduidelijkheden en conflicten te voorkomen, is het verstandig om een testament regelmatig te herzien. Een algemene richtlijn is om dit om de vijf jaar te doen, of bij belangrijke levensgebeurtenissen zoals een huwelijk, de geboorte van een kind of een scheiding. Het wijzigen van een testament kan alleen via een notaris.
Hoewel een rechter in uitzonderlijke gevallen kan oordelen dat een testament niet langer van betekenis is, blijft de hoofdregel dat de inhoud van het testament leidend is. Het tijdig aanpassen van een testament voorkomt juridische geschillen en zorgt ervoor dat de nalatenschap volgens de wens van de erflater wordt verdeeld.
