Als een kind wordt onterfd, heeft het nog steeds recht op een deel van de erfenis. Dit heet de legitieme portie. Het kind wordt hierdoor geen erfgenaam, maar schuldeiser van de nalatenschap (legitimaris). Om aanspraak te maken op de legitieme portie, moet het kind hierop een beroep doen.
Ook een kind dat wel erfgenaam is, maar vindt dat het te weinig krijgt, kan onder bepaalde omstandigheden een aanvullend beroep doen op de legitieme portie.
De wet stelt hiervoor verschillende termijnen vast. Hieronder zal ik de meest belangrijke termijnen, die gelden bij de legitieme portie, beschrijven.
Termijnen legitieme portie
- Aanspraak maken op de legitieme portie: binnen vijf jaar na overlijden
Een onterfd kind moet binnen vijf jaar na het overlijden van de ouder een beroep doen op de legitieme portie. Belangrijk hierbij is dat je deze termijn niet kunt verlengen. Het is een vervaltermijn, geen verjaringstermijn. Te laat is dus ook echt te laat.
Wanneer het kind op tijd een beroep doet op de legitieme portie, ontstaat er een vordering op de nalatenschap en wordt het kind legitimaris.
Soms heeft een kind geen contact meer met de ouder en wist hij/zij niet van het overlijden af. Dit verandert niets aan de termijn van 5 jaar. Nogmaals, 5 jaar is ook echt maar 5 jaar.
Let op: Notarissen of de andere erfgenamen zijn niet verplicht een onterfd kind op de hoogte te stellen van het overlijden of van zijn rechten.
- Het stellen van een redelijke termijn in plaats van de vijfjaarstermijn
Naast de hiervoor beschreven termijn van vijf jaar kan een belanghebbende een kortere termijn stellen. Dit betekent dat het onterfde kind binnen een redelijke termijn moet aangeven of het aanspraak maakt op de legitieme portie.
Wie zijn er belanghebbenden?
Bijvoorbeeld:
- De gezamenlijke erfgenamen (zij zijn de schuldenaren van de vordering),
- Een legataris (iemand die een legaat ontvangt),
Vaak willen erfgenamen snel duidelijkheid over de verdeling van de nalatenschap. Reageert het kind niet binnen de gestelde termijn? Dan vervalt het recht op de legitieme portie, zelfs als de algemene termijn van vijf jaar nog niet is verstreken. Ook dit is dus een fatale termijn.
- Opeisbaarheid van de legitieme portie: zes maanden na overlijden
Wanneer een kind een beroep doet op de legitieme portie, ontstaat er een geldvordering op de nalatenschap. De hoofdregel is dat deze vordering pas zes maanden na het overlijden opeisbaar wordt.
Bij een wettelijke verdeling, waarbij de langstlevende echtgenoot de erfenis ontvangt, wordt de legitieme portie pas opeisbaar als:
- De langstlevende failliet wordt verklaard,
- De langstlevende in de schuldsanering belandt,
- De langstlevende overlijdt.
Ook kan de erflater in een testament een andere termijn bepalen. Zo kan hij vastleggen dat de vordering pas opeisbaar is na het overlijden van de langstlevende partner, ook als die niet getrouwd was maar wel een gemeenschappelijke huishouding had en een samenlevingsovereenkomst had afgesloten.
- Verjaring van de geldvordering: 20 jaar
Zodra een kind tijdig een beroep heeft gedaan op de legitieme portie, ontstaat er een vordering in geld. Deze vordering heeft een verjaringstermijn van 20 jaar, die begint te lopen vanaf het moment dat de aanspraak is gemaakt.
In tegenstelling tot de vervaltermijn van vijf jaar, kan deze verjaringstermijn wel worden verlengd. Je moet de vordering dan stuiten. De geldvordering is dan langer geldig.
- Inkorting van giften: binnen vijf jaar na overlijden
Soms is de nalatenschap onvoldoende om de legitieme portie uit te betalen. In dat geval kan het onterfde kind inkorten op bepaalde giften die de erflater heeft gedaan vóór zijn overlijden. Het onterfde kind gaat dan geld ophalen bij degenen die een gift hebben gehad. Er is in de wet een volgorde beschreven voor degene bij wie het eerst kan worden ingekort.
Hiervoor moet het kind een verklaring afgeven aan de de ontvanger van de gift. De mogelijkheid om giften in te korten vervalt vijf jaar na het overlijden van de erflater, tenzij een begiftigde het kind eerder een redelijke termijn heeft gesteld.
Conclusie termijnen legitieme portie
Bij een beroep op de legitieme portie gelden meerdere belangrijke termijnen. De belangrijkste zijn:
- Vijf jaar om aanspraak te maken, anders vervalt het recht.
- Een redelijke termijn als een belanghebbende hierom vraagt.
- Zes maanden voordat de vordering opeisbaar wordt (tenzij anders bepaald of wettelijke verdeling).
- Twintig jaar voordat de vordering verjaart.
- Vijf jaar om giften in te korten als de nalatenschap onvoldoende is.
Advies legitieme portie?
Het is van groot belang om tijdig actie te ondernemen bij een beroep op de legitieme portie. Neem dus contact op met erfrecht advocaat Linda Bosch op info@mrbosch.nl of bel 085-5055095
Kijk ook op www.vean.nl .
Linda Bosch erfrecht advocaat in de regio Alkmaar – Zaanstad
