Wanneer iemand overlijdt zonder testament, bepaalt het versterferfrecht wie de erfgenamen zijn en hoe de erfenis wordt verdeeld. Dit wettelijk systeem verdeelt de nalatenschap automatisch onder de familieleden, volgens een vaste volgorde. Zo biedt het versterferfrecht een duidelijke basis voor de verdeling van de nalatenschap als er niets is vastgelegd.
Wat is versterferfrecht precies?
Versterferfrecht is het deel van het erfrecht dat in werking treedt wanneer er geen testament is opgesteld. De wet schrijft dan voor wie erft, in welke volgorde en in welke verhouding. Dit zorgt ervoor dat er altijd duidelijkheid is over wie de erfgenamen zijn, ook als de overledene niets op papier heeft gezet.
Het versterferfrecht kent vier groepen erfgenamen. De wet volgt deze volgorde strikt. Pas als er in een groep geen erfgenamen (meer) zijn, komen de erfgenamen van de volgende groep aan de beurt.
De vier groepen van het versterf erfrecht
Eerste groep: partner en kinderen
De echtgenoot of geregistreerde partner en de kinderen van de overledene erven samen. Hierbij geldt de wettelijke verdeling: de partner krijgt alle goederen en schulden, terwijl de kinderen een vordering op de langstlevende ouder krijgen die pas opeisbaar is bij diens overlijden.
Tweede groep: ouders, broers en zussen
Als er geen partner en kinderen zijn, erven de ouders van de overledene samen met zijn of haar broers en zussen. Zijn de ouders overleden, dan erven de broers en zussen alles.
Derde groep: grootouders
Als ook de tweede groep ontbreekt, gaat de erfenis naar de grootouders van de overledene of hun nakomelingen (ooms, tantes, neven en nichten).
Vierde groep: overgrootouders
De laatste groep bestaat uit de overgrootouders en hun nakomelingen. In de praktijk komt dit zelden voor.
Als er in alle vier de groepen geen erfgenamen meer zijn, gaat de erfenis uiteindelijk naar de Nederlandse Staat.
Wettelijke verdeling binnen het versterfrecht
Binnen de eerste groep geldt de zogenaamde wettelijke verdeling. Dit betekent dat de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner alle bezittingen en schulden erft. De kinderen krijgen een geldvordering op de langstlevende ouder, ter grootte van hun erfdeel. Deze vordering is pas opeisbaar na het overlijden van de langstlevende partner of in uitzonderlijke situaties, zoals bij faillissement.
Bij de andere groepen wordt de erfenis gelijk verdeeld over de erfgenamen. Zijn er nakomelingen van een vooroverleden erfgenaam, dan erven zij gezamenlijk dat deel. Dit noem je plaatsvervulling.
Wanneer is versterferfrecht van toepassing?
Het versterferfrecht geldt altijd als er geen testament is. Maar ook als een testament slechts voor een deel van de nalatenschap regelingen bevat (bijvoorbeeld alleen voor een legaat), is het versterferfrecht van toepassing voor het resterende deel van de erfenis.
Dit maakt het belangrijk om te weten of er een testament is, en zo ja, wat daarin is geregeld. Als u erfgenaam bent op basis van het versterferfrecht, krijgt u vaak een uitnodiging van de Belastingdienst om aangifte erfbelasting te doen.
Het belang van deskundig advies
De regels van het versterferfrecht lijken overzichtelijk, maar in de praktijk kunnen er toch veel vragen spelen. Bijvoorbeeld over de omvang van de nalatenschap, de rol van een executeur of de positie van stiefkinderen. Ook emoties en onderlinge relaties spelen vaak mee, waardoor het verdelen van een erfenis niet altijd eenvoudig is.
Een erfrecht advocaat kan u helpen om uw rechten en plichten helder te krijgen en om conflicten te voorkomen of op te lossen. Zo weet u waar u aan toe bent en kunt u met vertrouwen verder.
Hulp nodig bij versterferfrecht en verdeling van een erfenis?
Staat u voor de verdeling van een nalatenschap zonder testament? Of twijfelt u of het versterferfrecht juist wordt toegepast? Neem dan contact op met Linda Bosch. Met heldere uitleg en een persoonlijke aanpak helpt zij u bij het zorgvuldig en eerlijk afwikkelen van de erfenis, met oog voor de juridische regels en voor de mensen achter het verhaal.