In een testament kan veel geregeld worden, ook voor na het overlijden. Eén van die mogelijkheden is het instellen van een testamentair bewind. Dit is een vorm van bescherming van (een deel van) de erfenis. De erflater wijst dan een bewindvoerder aan die de goederen beheert namens een of meerdere erfgenamen. Maar wat is de rol van een bewindvoerder precies? Wie kan dat worden? En wat gebeurt er bij het einde van de bewindvoering – en dan?
Wat is testamentair bewind?
Testamentair bewind is een regeling in een testament waarbij wordt bepaald dat bepaalde goederen of gelden uit de erfenis niet direct in handen komen van de erfgenaam, maar worden beheerd door een bewindvoerder. Dit gebeurt meestal om kwetsbare erfgenamen te beschermen, zoals minderjarigen, mensen met schulden of personen die door omstandigheden niet in staat zijn hun erfdeel zelfstandig te beheren.
De bewindvoerder heeft de taak om de onder bewind gestelde goederen zorgvuldig te beheren en uitgaven of beslissingen te doen in het belang van de erfgenaam. De erfgenaam blijft juridisch eigenaar, maar heeft niet de directe beschikking over het vermogen zolang het bewind geldt.
Wat doet een testamentair bewindvoerder?
De bewindvoerder voert het beheer uit zoals bepaald in het testament. Dit kan bijvoorbeeld gaan om het beheren van geldbedragen, aandelen, een woning of andere bezittingen. De bewindvoerder kan ook verantwoordelijk zijn voor het doen van betalingen, investeringen of het opstellen van verantwoordingen.
De exacte bevoegdheden worden vaak uitgebreid omschreven in het testament. Daarin kan ook staan dat de bewindvoerder moet overleggen met een executeur of met de erfgenaam zelf. Is er ook een executeur benoemd, dan regelt die de verdeling van de nalatenschap, terwijl de bewindvoerder het langdurig beheer op zich neemt.
Wie is bewindvoerder bij testamentair bewind?
Iedere meerderjarige persoon kan tot bewindvoerder zijn. Dit kan een familielid zijn, een goede bekende of een professional. Soms wordt een advocaat of notaris aangewezen, zeker als het om een complex of gevoelig bewind gaat.
De benoeming vindt plaats in het testament en gaat in na het overlijden van de erflater. Wie eenmaal als bewindvoerder is aangewezen, is verplicht het bewind op zich te nemen, tenzij daar zwaarwegende redenen voor zijn of de benoeming wordt geweigerd.
Heeft een bewindvoerder recht op een vergoeding?
Ja, in veel gevallen ontvangt een testamentair bewindvoerder een vergoeding voor zijn werkzaamheden. Dit kan een vast bedrag zijn dat in het testament is bepaald, of een vergoeding op basis van gemaakte kosten en tijdsbesteding. Als er niets is vastgelegd, gelden de wettelijke regels en kan een redelijke vergoeding worden overeengekomen.
Bij professionele bewindvoerders of als het om langdurig of intensief beheer gaat, is het raadzaam hierover vooraf duidelijke afspraken te maken of dit goed te laten vastleggen in het testament. In sommige situaties wordt er ook een testamentair executeur vergoeding toegekend, bijvoorbeeld als dezelfde persoon beide rollen vervult of als de werkzaamheden omvangrijk zijn.
Wanneer eindigt het testamentair bewind?
Het einde van de bewindvoering treedt in wanneer de voorwaarden die in het testament zijn genoemd worden bereikt. Dit kan bijvoorbeeld zijn bij het bereiken van een bepaalde leeftijd (bijvoorbeeld 25 of 30 jaar), of als de erfgenaam aantoont weer zelfstandig te kunnen handelen.
In sommige gevallen eindigt het bewind ook bij overlijden van de erfgenaam, of bij rechterlijke tussenkomst als blijkt dat het bewind niet langer nodig is of niet goed wordt uitgevoerd. Na het einde van het bewind moet de bewindvoerder verantwoording afleggen en het beheer overdragen aan de erfgenaam.
Wat gebeurt er na het einde van de bewindvoering?
Zodra het testamentair bewind eindigt, krijgt de erfgenaam volledig toegang tot het beheerde vermogen. De bewindvoerder moet een overzicht geven van het gevoerde beheer, dat heet afleggen van rekening en verantwoording. Daarna eindigt ook de juridische verantwoordelijkheid van de bewindvoerder.
Het is belangrijk dat de overgang zorgvuldig gebeurt, zodat er duidelijkheid is over wat er in de periode van bewind is gebeurd en hoe het vermogen is beheerd.
Hulp nodig bij bewind, executeurschap of afwikkeling van een testament?
Wilt u weten of testamentair bewind in uw situatie verstandig is? Bent u benoemd als bewindvoerder en zoekt u begeleiding? Of hebt u vragen over de rol van de testamentair executeur of de vergoeding bij bewindvoering? Linda Bosch is specialist in erfrecht en staat u bij met heldere uitleg en praktische ondersteuning. Neem gerust contact op voor advies.