Het moment waarop belangrijke juridische keuzes moeten worden gemaakt, zoals het opstellen van een testament, het doen van een schenking of het aanwijzen van een executeur, vereist dat iemand wilsbekwaam is. Maar wat als daar twijfel over bestaat? Wat betekent wilsbekwaamheid precies, en wat kunt u doen als iemand mogelijk wilsonbekwaam is?
Wat is wilsbekwaamheid?
Wilsbekwaamheid houdt in dat iemand in staat is om de gevolgen van zijn of haar handelen te overzien. Het gaat om het zelfstandig kunnen nemen van weloverwogen beslissingen. Iemand is wilsbekwaam als hij begrijpt wat hij regelt, wat de juridische gevolgen daarvan zijn en daar ook bewust voor kiest.
Dit begrip is belangrijk bij het tekenen van juridische documenten, zoals een testament of een volmacht. De notaris moet kunnen vaststellen dat de persoon die iets regelt dat doet met een heldere wil. Hiervoor is een stappenplan opgesteld door de KNB.
Wat betekent wilsonbekwaamheid?
Wilsonbekwaamheid betekent het tegenovergestelde: iemand is niet in staat om de juridische of persoonlijke gevolgen van een beslissing goed te overzien. Dit kan komen door een aandoening zoals dementie, een psychische stoornis, een hersenbloeding of vergevorderde ouderdomsproblematiek.
Wilsonbekwaamheid hoeft niet volledig of permanent te zijn. Soms kan iemand op bepaalde momenten of voor bepaalde beslissingen nog wilsbekwaam zijn. Daarom moet de beoordeling altijd zorgvuldig en op maat plaatsvinden.
Wilsbekwaamheid beoordelen
In de praktijk is het vaak de notaris die beoordeelt of iemand wilsbekwaam is bij het opstellen van bijvoorbeeld een testament. Twijfelt de notaris aan de wilsbekwaamheid, dan kan hij of zij een verklaring vragen van een arts of specialist. Ook een advocaat kan hierin adviseren, zeker als er een vermoeden bestaat dat er druk of beïnvloeding speelt in de omgeving van de persoon in kwestie.
Bij familieleden of erfgenamen leidt dit onderwerp geregeld tot spanningen. Bijvoorbeeld wanneer één kind betrokken is bij het regelen van een schenking of testament van een ouder die al vergeetachtig of kwetsbaar is. In zulke situaties is het belangrijk om zorgvuldig te handelen en misverstanden of later conflict zoveel mogelijk te voorkomen.
Wat als er al iets geregeld is, maar er twijfel bestaat?
Soms blijkt pas na het overlijden van iemand dat er een testament is opgesteld of een schenking is gedaan op een moment waarop die persoon mogelijk niet meer wilsbekwaam was. In dat geval kan het nodig zijn om de geldigheid van dat document aan te vechten. Daarvoor moet aangetoond worden dat de persoon op dat moment wilsonbekwaam was, en dat de inhoud van het document daardoor niet berust op een vrije wil.
Dit vraagt om juridische en medische onderbouwing. Een erfrecht advocaat kan u hierbij begeleiden en nagaan of er voldoende aanleiding is om verdere stappen te nemen.
Waarom zorgvuldig handelen belangrijk is
Bij een beoordeling van wilsbekwaamheid is niet alleen een juridische kwestie, maar raakt ook persoonlijke en familieverhoudingen. Daarom is het belangrijk om met zorg en respect te handelen. Niet alleen om iemands rechten te beschermen, maar ook om te voorkomen dat er achteraf conflicten ontstaan tussen nabestaanden.
Als u betrokken bent bij het regelen van zaken voor iemand die kwetsbaar is of als erfgenaam twijfelt aan de geldigheid van documenten, laat u dan goed adviseren. Daarmee voorkomt u dat een onduidelijke situatie leidt tot langdurige procedures of spanningen in de familie.
Hulp nodig bij het regelen van een nalatenschap?
Twijfelt u of iemand wilsbekwaam is of was bij het regelen van een testament of schenking? Of zoekt u hulp bij het aanvechten van een verdacht document? Linda Bosch is specialist in het erfrecht en biedt duidelijke uitleg, betrokken begeleiding en deskundige ondersteuning bij dit gevoelige onderwerp. Neem gerust contact op voor een persoonlijk en vertrouwelijk gesprek.